The second part of the ANQCASR continues here.
AN = Ars Notoria. AB = Ars Brevis. Note that the variant passages are found in the Ars Notoria (Version B). For the complete English translation of the Ars Notoria and the Ars Brevis, see my book, Ars Notoria: The Notory Art of Solomon: A Medieval Treatise on Angelic Magic & the Art of Memory (Inner Traditions, 2023).
[The Special Blended Material of the Glossed Version of the Ars Notoria (=AN) and the Redacted Ars Brevis (=AB)]
[Special rubric] Istas orationes iam dictas proferas in primo die mensis, usque ad quartum diem. In quarta autem solas sequentes Alpha & Omega, & illam sequentem, scilicet Helischemat Azatan, ut habetur in principio & postea dic:
[AN, 10; AB, 42] Theos Megale, Patyr, Ymas, Heth, Heldya, Hebeath, Heleotezygel, Salatyel, Salus, Telh, Samel, Zadaziel, Zadan, Sadiz, Leogio, Yemegas, Mengas, Omchon, Myetoym, Ezel, Ezely, Yegrogamal, Sameldach, Someltasanay, Geltonama, Hanns, Simon, Salte, Patyr, Osyon, Hate, Haylos, amen.
[AN, 11; AB, 43] O lux mundi, Deus immense, &c.
[AN, Version B, Variation 3] Tanta facundia per hanc adaugetur, ut nihil supra.
Thezay, Lemach, Ossanlomach, Azabath, Azach, Azare, etc.
Azaylemach, Azae, Gessemon, Thelamech, Azabhaihal, Sezyon, Traheo, Emagal, Gyeotheon, Samegon, Pamphilos, Sitragramon, Limpoa, Iachim, Alna, Hasios, Genonagal, Samalayp, Camiel, Secal, Hanagogan, Heselemach, Getalsam, Sademon, Sebmassan, Traphon, Oriagipam, Thonagas, Tyngen, Amissus, Coysodaman, Assonnap, Senaly, Sodan, Alup, Theonantriatos, Copha, Anaphial, Azathon, Azaza, Hamel, Hyala, Saraman, Gelyorsynon, Banadacha, Gennan, Sassetal, Maga, Halgozaman, Setraphangon, Zegelune, Athanathai, Senach, Zere, Zabal, Somayel, Leosamach, Githacal, Halebriatos, Laboy, Del, Masan, Negbare, Phacamech, Schon, Nehooz, Cherisemach, Gethazayhy, Amilya, Sene, Ames, Gemay, Passaynach, Tagayl, Agamal, Fragal, Mesi, Themegemach, Samalacha, Nabolem, Zopmon, Usyon, Sclam, Semessi, Theon, amen.
[AN, Version B, Variation 4] Lemach, Sabrice, Elechyan, Gezagan, Tomaspin, Hegety, Gemial, Exyophyam, Soratum, Salathahom, Bezapha, Saphatez, Calmichan, Samolich, Lena, Zotha, Phete, Him, Hapnies, Sengengeon, Lethis, amen.
[AN, 24; AB, 6 and L2.12 (modified)] Ad memoriam.
Deus summe invisibilis, Theos Patyr, Behominas, Cadagamias, Imas per sanctos Angelos tuos qui Michael, medicina Dei, Raphael, fortitudo Dei, Gabriel, ardens Holy per Amassay, Cherubim per omnes tuos Angelos, & per omnes tuos Archangelos gloriosos, quorum nomina a Deo consecrata, quae a nobis proferri non debent, quae sunt haec: Dichal, Dehel, Depymon, Exluse, Exmegon, Pharconas, Nanagon, Hossyel, Ozogon, Gathena, Ramon, Garbona, Uramani, Mogon, Hamas, & quae humani sensus apprehendere non possunt.
[AN, 25; Version B, NS 67; AB, 7] Te quaeso Domine, illumina conscientiam meam splendore tui luminis, & illustra, & confirma intellectum meum odore suavitatis Spiritus Sancti, adorna animam meam, ut audiam, & audita memoriter teneam, reforma cor meum Domine, placa piissime viscera mea, memoriam, aperi mitissime os meam. Tempera benignissime linguam meam per gloriosum & ineffabile nomen tuum, qui es fons totius pietatis, habeas patientiam in me, & memoriam da mihi, &c.
[Special rubric] Istae orationes quarta Luna, scilicet Helyschemath, Alpha & Omega, Theos Megale, O lux mundi, Azaylemath, Deus summe [invisibilis Theos Patyr], Te quaeso [Domine], debent proferri in 8 & 12, & 16, 20, 24, 28, 30, & in istis quibuslibet lunationibus, proferas quarter, in summo mane semel, circa tertia semel, circa nonam semel, circa vesperas semel. Et nota, quod in aliis diebus nunquam proferas, sed illas quas protulisti prima die, quae sunt: Alpha & Omega, Helyschemat, [and the Ars Nova prayers, namely] Omnipotens incomprehensibilis, Adoro te [rex regum], Confiteor [tibi] ego reus, O Theos Hazamagiel, Domine Deus misericors [i.e., Pie Deus misericors], Extolle sensus carnis, Omnium regnorum, Deus vivorum, Confiteor hodie tibi [i.e., Profiteor tibi Domine Deus Pater omnium hodie, &] Domine ego servus tuus. Illas orationes iam dictas proferas in aliis diebus in summo mane semel, circa tertiam semel, circa nonam semel, circa vesperas semel. Et acquires memoriam tantam & facundiam & stabilitatem earum plenariae, amen.
[AN, Version B, Variation 12] Conclusio operis totius, & confirmatio scientia acquisita.
Conditor omnium, rerum Deus, qui cuncta ex nihilo creasti: qui gradatim omnia mirabiliter ordinando fecisti in principio cœlum & terram, & cum tuo Filio, per quem omnia facta sunt, in quo omnia finaliter rectè retinentur, qui Alpha & Omega nuncupatis, te quæso, licèt indignus peccatur, vt ad finem optatum in hac sacratissima arte possim celeriter peruenite, & non in peccatis meis exigentibus valeam amittere, cum bono fiat mihi secundùm illam ineffabilem misericordiam tuam: quia non secundum peccata nostra fecit nobis Deus, neque secundùm iniquitates nostras retribuat nobis, Amen.
[AN, Version B, Variation 13] Confirmatio cum conclusione flexis genibus devote dicas semper in fine.
O Sapientia DEI Patris incomprehensibilis, Fili clementissime, tribue mihi per ineffabilem misericordiam summæ scientiæ bonum, sicut mirabiliter omnem scientiam Regi Salomoni dignatus es largiri, non aspiciendo eius scelera vel peccata, sed misericorditer futurorum donum. Proinde clementissime deprecor & exoro, quatenus mihi vilissimo peccatori aperias misericordiarum tuarum largitatem, & in hac arte tribuas mihi talem finem, per quem in me manus tuæ largitatis potenter largiatur, vt ab hac media via impia valeat constringere, & per lumen & semitas tuas valeam deuotius ambulare, & iube me aliis inde exemplum tribuere, per quod possint omnes qui viderint me, & audiuerint, à vitiis resilire, & per cuncta piè secula laudare, Amen. Sit nomen Domini benedictum. &c.
Has duas orationes semper in fine proferas, ut confirment in te scientiam acquisitam.
[Special, Benedic Domine chant] Benedictio loci.
Benedic Domine locum istum, ut sit in eo sancta sanctitas, castitas, mansuetudo, virtus, victoria, sanctimonia, humilitas, bonitas, plenitudo legis, obedientia Patri, Filio, & Spiritui S[ancto].
[Special, Exaudi nos asperges] Exaudi me Domine sancte Pater omnipotens aeterne Deus, & mittere digneris sanctum Angelum tuum Michaelem, qui me custodiat, protegat, foveat & visitet me habitantem in hoc habitaculo, per eum qui, &c.
[Special, astrological prescription] Si vis operari, necesse est inspicere lunationes. Isti menses sunt eligendi[1]in quibus [Sol] regnat in [Gemini],[Virgo] ut Augustus, Iunius, Iulius, & [Sol] ente in [Aries, Gemini, Leo, Libra, et Taurus] in istis signis incipias.
[Special, Rewrite of AN, i.e., Version B, the Prologue, section 5 gloss, Variation 1 gloss, and 16 gloss] In Nomine Domini incipit ARS sanctissima, quam Altissimus DEUS Salomoni super altare per Angelum ministravit, ut per eam subito, & per breue tempus in omni scientia fundaretur, & scias, in his orationibus contineri scientias licitas & illicitas. Primò, si orationes pertinentes ad memoriam & eloquentiam & intelligentiam, & ad illorum stabilitatem protuleris, augebunt ea omnia, ita quòd vix linguam reseruare poteris: quoniam omnia in solo verbo creata sunt, & solo verbo stant omnia creata, & omne sacramentum, & Deus est ipsum verbum. Credat ergo operans posse haberi tantam scientiam & sapientiam in proferendis orationibus his, quia petenti firma fide, omnia possibilia apud DEVM, vt obtineat. Item operans procedat in opere, fide, spe, & desiderio, scilicet quod habeat firmam spem, rectam fidem, charitatem perfectam, & magnum desiderium firmiter credendo, quia nihil habemus nisi per fidem. Ideo non est dubitandum in huius artis operatione. Et sunt tres species, per quas hæc ars potest haberi.
Prima species est Oration. & est piæ mentis ratio, in vocem deprecationis non tentando, sed legendo in sua interiora prorumpens. Secunda species est ieiunium, & orantem exaudi DEVS hominem. Tertia species est castitas, qui vult hanc artem operari, videat quòd sit ad minus mundus ad operis implementum per nouem dies. Ante artis inceptionem, cùm in primis operari vis, necesse est vt possis cognoscere Lunam primam, quando videlicet Luna est in tactu primo, tunc in ista arte est. Vide ergo quando incipis operari duos ante mansionem, & ad suscipiendum tam saetatissimum opus, & confitearis quamtò melius poteris creatori, & vlterius debes cauere à peccatis mortalibus: & ad minus dum procedis in isto opere, donec opus compleatur.
[AB, 4] & dum inceperis operari, dic flexis genibus hunc versum, “Illumina Domina, etc.”
[AB, 5] Et tunc pone quod periurium voluntarium nunquam velis perpetrare, sed semper in fide, spe velis perseverare. Hoc facto, flexis genibus dic in illo loco, in quo velis operari:
“Adiutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit coelum & terram,”[2] & introibo ad invocationem Altissimi, ad eum qui illustret, purificet animam & conscientiam meam, “Qui habitat, in adiutorio Altissimi, in protectione Dei coeli commorabitur.”[3]
[Special prayer, Aperi Domine] Aperi Domine quaeso dubia cordis mei, & mutabis me in novum hominem dilectionis tuae, esto mihi Domine fides recta spes vitae, charitas, perfecta, ad enarrandum mirabilia tua.
[AN, 51] Oremus. Dic Orationem sequentem.
Deus qui es Deus meus, a principio omnia creasti ex nihilo, qui Spiritu tuo omnia reformasti, restaura conscientiam meam, & sana intellectum meum, ut glorificem te per omnia opera mea cogitationum & verborum. Conscientiam emenda per eum qui tecum vivit in aeternum.
[Special rubric, Now in the name of Christ] Nunc in CHRISTI nomine prima die mensis, in quo vis acquirere memoriam, facundiam, & intelligentiam, & illarum stabilitatem cum corde perfecto, corde contrito, cum dolore de peccatis perpetratis, corde bono, & optimo: incipias proferre istas orationes quæ sequuntur, quæ pertinent ad memoriam in omnem scientiam habendam, & quæ compositæ sunt & delatæ Salomoni per Angelum à manu Dei.
Prima oratio & vltima huius artis. Alpha & w: Deus omnipotens, &c.
[AN, Version B, 7] Hanc sequi debet oratio quattuor linguarum, quae est haec:
Hely, Schemat, Azatan, Honiel, Sichut, Tam, Imel, Iatatandema, Ietromiam, Theos, Deus pie & fortis, Hamacha, Mas, Gottneman, Alazaman, Actuaar, Secheahal, Salmazan, Zay, Zoieracim, Lam, Hay, Masaraman, Grensi, Zamach, Heliamat, Seman, Selmar, Yetrosaman, Muchaer, Vesar, Hasarian, Azaniz, Azamet, Amathemach, Hersomini, & tu sacrosancte pie Deus & incomprehensibilis in omnibus operibus quae sunt sancta, iusta & bona, Magol, Achelmetor, Samalsace, Yana, Eman, & Cogige, Maimegas, Zemmail, Azan, Etan, Illebatha, Sacraman, Reonas, Grome, Zebaman, Zeyhoman, Zeonoma, Melas, Heman, Hathoterma, Yatarmam, Semen, Semetary, amen.
Hanc sequi debet oratio prima de decem, quam superius invenies.
[Special, new variant of AN, Version B, 118] Ad omne opus agendum.
Haec scribi debuit superius post tertiam orationem, Confiteor.
O Theos, Hazamagiel, Gezuzan, Sazaman, Sathaman, Getormantas, Salathiel, Nesomel, Megal, Vuieghama, Yazamir, Zeyhaman, Hamamal, Amna, Nisza, Deleth, Hazamaloth, Moy, Pamazathoran, Hanasuelnea, Sacromomem, Gegonoman, Zaramacham, Cades, Bacher, Girtassoman, Gyseton, Palaphatos, Halathel, Osachynan, Machay, amen.
[The readacted Ars Brevis, the Blessed Book of John]
[AB, 1] EXPERIMENTUM verum & probatum ad intelligendum omnes artes & secreta totius mundi, & onem thesaurum & mineralia effodi possunt: hoc de angelo cœlesti reuelaqtur in hac arte notoria. Narrat etiam hæc ars de contingentibus futurisque: sensusque reddit habiles ad omnes artes, breui sub compendio, breuique temporis vsu diuino ministerio. Item dicendum est de tempore & loco.
[AB, 2] Primo autem omnia pracepta conservanda erunt debetque operans esse purus, & sancta confessione prima pœnituisse, & amplius à peccatis cessare cupiens, vel etiam si laicus tractatus qualescunque voluerit inuestigare, tali conditione vt est, procedat, & plenariè inuestigabit quodlibet opus divino ministerio.
[AB, 4] Cum igiutr operari volueris in Novilunio, cum primo eam inspicis dic flexis genibus hunc versum: Illumina Domine vultum tuum super nos, & ne derelinquas nos Domine Deus noster, & dic tribus vicibus Pater noster. Et post hoc vouet Deo, quòd nunquam voluntarium periurium volet perpetreare, & quòd semper in fide Catholica velit perseuerare. Hoc facto de nocte genibus flexis dic ante lectum tuum: Adiutorium nostrum in nomine Domini, &c.
[AB, 46] Et Psalmum, “Qui habitat in adiutorio altissimi,”[4] usque ad finem, & orationem Dominicam, & orationem sequentem.
[AB, 6] Theos Pater vehemens, Angelorum Deus, rogo & invoco te per sanctissimos Angelos tuos Eliphamasay, Gelomicros, Gedobonai, Saromana, Elomnia, & per Angelos tuos, quorum a Deo consecrata sunt nomina, ut a nobis proferri non debeant, quae sunt haec: De., El., X., P., N., K., H., T., Li., G., Y., Y. de humanis sensibus fari non possunt, nec comprehendi.
[AB, 7] Te quaeso munda conscientiam meam splendor nominis tui, illustra & confirma intellectum meum, per Spiritum sanctum in odore suauitatis: adorna Domine animam meam, vt audita intelligam, & intellecta memoriter teneam: Reforma Domine cor meum, restaura Domine Deus sensum meum, placa piissime Deus viscera mea, aperi mitissime os meum, tempera piissime linguam meam ad laudem & gloriam nominis tui, per gloriosum & inffabile nomen tuum Domine, qui es fons bonitatis, & totius pietatis origo, habe patientiam in me, & da mihi verum intellectum, scilicet non plus sapere quà oportet, & istud memoriter retinere, tu qui peccantem non statim iudicas, sed pœnitentiam misertus expectas, te quæso indignus, vt facinorum & scelerum meorum squalores abstergas, & me petitione tanta per angelorum tuorum virtutes, de quibus præfatus sum, efficacem facias, ad laudem & gloriam tui nominis, qui in Trinitate perfecta viuis ac regnas Deus, per omnia secula seculorum, Amen.
[AB, 8] Sequuntur alia praecepta in hoc opere servanda.
Sequenti die ieiuna in pane & [aqua][5] dando eleemosynam, & si fuerit dies Dominicus, tunc duplica eleemosynam, & expiabit ieiunium, sis mundus in corpore & anima, & si fuerit ferialis dies, balneare, & mundis vestibus induaris.
[AB, 9] Sequitur processus.
Cum ergo operare volueris de aliquo difficili problemate, seu questione, flexis genibus ante lectum tuum purè confitere Deo Patri, factaque confessione dic hanc orationem.
Mitte Domine sedium tuarum assistricem Sapientiam, ut mecum sit & mecum laboret, & sciam quid acceptum sit coram te omni tempore, & mihi N. manifestetur veritas huius quæstionis vel artis.
Hoc dicto, ter in die.
[AB, 10] Sequenti cum surrexeris regratiare te oportet DEO omnipotenti dicendo. Gloria, & honor, & benedictio sit sedenti super thronum, viuenti in secula seculorum, AMEN. Flexis genibus, & manibus expansis.
[AB, 11] Si autem volueris habere notitiam alicuius libri, quære ab aliquo sciente, vnde tractat liber: hoc facto aperi librum in ipso legendo, post operare vt prius dictum est, tribus vicibus, & semper cùm is dormitum, scribe † & postea vero “Alpha & Omega,” & in dextro latere obdormias locando palmam subtus aurem: & videbis somniari omnia quæ optabis. Et audies vocem personæ te informantibus in illo libro, vel in alia facultate quacunque, de qua operaris. Facto autem manè aperi librum in ipso legendo, & statim habebis eius intellectum, ac si longo temporis usu in ipso studuisses, & semper regraciare Deo sicut dictum est.
[AB, 13] Postea prima die dic hanc orationem.
O pater creaturarum omnium opifex, per tuam ineffabilem potentiam, qua omnia condidisti, excita potentiam tuam & veni ad me salvandum, protegendo me ab omni adversitate corporis & animae, amen.
[AB, 14] De Filio vero.
Christe Fili Dei vivi, qui es splendor & figura luminis, apud quem non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio, tu verbum Dei altissimi, tu sapientia Patris, aperi mihi indigno famulo tuo N. venas Spiritus salutaris, vt sapienter intelligam, & intellecta memoriter teneam, ut enarrem vniuersa mirabilia tua. O sapientia qui ex ore Altissimi prodiisti, attingens a fine vsque ad finem fortiter, suaviter disponensque omnis, veni ad docendum me viam prudentiae.
[AB, 15] [De Sancto Spiritu:] Deus qui discipulis tuis sanctum dedisti Spiritum, & eorum corda illustrare & docere dignatus es, ‘tribue mihi indigno famulo tuo, N., in eodem Spiritu recte sapere, & in eius consolatione semper gaudere. [O Spiritus septiformis gratiae, etc.][6]
[The Crucixion Rite]
[AB, 26] Alia praecepta.
Finitis istis orationibus, & datis elemosinis, devote cum intraveris cubiculum tuum, prosternas te ante lectum tuum, dicendo psal[mum] ‘Miserere mei, Deus, secundum magnum misericordiam tuam,’ et [psalmum], ‘In te Domine speravi,’ sicut solet legi in Completorio.
[AB, 27] & his dictis erige te, & vade ad parietem & expande manus tuas in modum crrucis faciendo vel habendo duos clavos fixos, quibus manus sustentas dicendo hanc orationem quae sequitur tota mentis devotione.
[AB, 28] Deus qui pro nobis miseris peccatoribus, crucis patibulum & mortis supplicium subire voluisti, cui etiam Abraham filium suum immolauit Isaac, Tibi ego hodie indignus famulus tuus, peccator & multis malis perplexus immolo & sacrifico animam meam & corpus meum, vt mihi sapientiam salutarem influas & inspires qui prophetis spiritum propheticum indidisti.
[AB, 29] Post hoc dic psal[mum], ‘Verba mea auribus percipe Domine, &c.’
[AB, 30] Et subiunge, ‘Dominus regit me, et nihil mihi deerit in loco pascuæ ibi me collocauit indignum famulum suum N. super aquas [*aquam] refectionis educa[ui]t me, animam meam conuertit, et educat me N. super semitas iustitiæ propter nomen suum sanctum. Vespertina oratio descenda ad te Domine, & descendat super me indignum famulum tuum N. Misericordia tua, protege, salua, benedic, sanctifica me per signaculum sanctæ crucis, vt sit mihi obstaculum contra sæua iacula omnium inimicorum meorum: defende me Domine per lignum sanctum & per precium iusti sanguinis tui cum quo me redemisti, qui viuis & regnas.’
[AB, 31] ‘Deus, cuius sapientia coelum stabilivit, terram formauit et mare in termino suo collocauit, et omnes creaturas per simplicem emanationem condidit: et hominem de limo terræ ad imaginem et similitudinem suam plasmauit: qui Salomoni filio regis Dauid sapientiam inæstimabilem donauit, Prophetis propheticam scientiam tribuit, Philosophis philosophicam scientiam mirificè inflauit, Apostolis fortitudinem elargitus est, Martyres confortauit, confessores sanctimonijs confirmauit, Virgines virginitatis flore conseruauit: qui ab æterno electos suos exaltat et prouidè præeleget, multiplica super me indignum famulum tuum N. Domine Deus misericordiam tuam dando mihi ingenium docile et intellectum virtutibus et scientijs decoratum, memoriam firmam, vt mirabiliter retineam assequens adipiscar, et celsitudine tui nominis ineffabiliter subseruiens valeam complacere.’
[AB, 32] & ‘Illumina, Domine vultum tuum sper me Deus meus, sperantem in te, veni ad docendum me Domine Deus virtutum, & ostende mihi faciem tuam, & salvus ero.’
[AB, 33] Et subiunge psal[mum], ‘Ad te, Domine, levavi animam meam, Deus meus, in te confido,’ excepto illo versu, ‘Confundantur.’
[AB, 35] Hiis completis in pariete descende ante lectum tuum, scribens in dextra palma Alpha & ω: & tunc ponas te dormitum & dormias tenendo in dextro latere palmam sub dextra aure, & videbus magnificentiam Dei quam optasti.
[AB, 36] Mane autem flexis genibus ante lectum tuum regratiare Deo pro his quae tibi revelavit. ‘Gratias tibi ago Deus magne & mirabilis, qui dedisti salutem & perspicacitatem scientiarum mihi indigno famulo tuo, N., & confirma hanc Deus quam operatus es in me salubriter[7] conservando.’
[AB, 37] ‘Gratias ago tibi Domine Deus immense, qui me miserum peccatorem cum non essem creasti, & cum perditus essem pretioso sanguine filii tui Domini nostri Iesu Christi me redemisti, & cum ignorarem doctrina ac scientia salutari, concede quaeso mihi indigno famulo tuo, N., Domine Iesu Christe ut per hanc scientiam in tuo sancto servitio semper stabilis merear in veniri,[8] amen.’
[AB, 38] Completa totali operatione & devote peracta, omni die deinceps regratiare de his ultimo dictis orationibus.
[AB, 39] Cum autem legere vel studere volueris, vel disputare dic: ‘Memor esto verbi tui servo tuo Domine, in quo mihi spem dedisti, hic me consolatus est in humilitate mea.’
[AB, 40] & subiunges orationes has: ‘Recordare mei Domineomni potentatui dominans, da sermonem rectum & benè sonantem in os meum, vt alios in formem & audiar efficaciter ad laudem & ad gloriam & honorem nominis tui gloriosi qui est α & ω benedictus in secula seculorum.’
[AB, 41] Tunc sub silentio dic has orationes: ‘O Domine Deus innova signa & immuta mirabilia Spiritu sapientiae & intellectus & facundiae me replendo, & pone os meum ut gladium acutum, & linguam meam ut sagittam electam, & verba oris mei confirma ad omnem sapientiam, corda quoque audientium liquefac defiderent suscipere . . .’
[AN 7] Elysenac, Tzacham, &c.[9]
[The Consecration of the Figure]
[AB, 44] De modo consecrandi figuram memoria.
Debet consecrati summa fide, spe, & charitate.[10]
[AB, 45] & cum iam fuerit consecrata, serva & ea sic utaris in operatione. Primo die novilunii inspecta nova luna, pone eam sub dextra aurem, & consequenter[11] in aliis noctibus, & cum de die eam inspicias septem vicibus.[12]
[AB, 46] Primo in hora matutinli dicendo Psalmum ‘Qui habitat,’ per totum & Orationem Dominicam semel, & orationem ‘Theos Patyr’ semel in hora prima diei.[13]
[AB, 47] Et dic deinde Psalmum ‘Confitebor tibi Domine in toto corde meo, quoniam audivisti omnia verba oris mei,’ & Orationem Dominicam bis, & orationem ‘Theos Patyr’ bis.
[AB, 48] In hora tertia diei Psalmum ‘Benedicat anima mea Dominum,’ & omnia quae intra me sunt, & Orationem Dominicam ter, & orationem ‘Theos Patyr’.
[AB, 49] In hora sexta dic Psalmum: “Appropinquet deprecatio mea in conspectu tuo Domine, secundum eloquium tuum da mihi memoriam, & vocem meam audi secundum magnam misericordiam tuam, & secundum auditum tuum da mihi facundiam. Eructabunt labia mea imperium cum docueris me glorificationes tuas.” ‘Gloria patri, &c.’ Orationem Dominicam novies & ‘Theos Patyr’.
[AB, 50] In hora nona dic Psalmum ‘Beati immaculati in via,’ & Orationem Dominicam 15, & ‘Theos Patyr’ toties.
[AB, 51] In hora vesperorum dic Psalmum ‘Deus misereatur nostri,’ & Orationem Dominicam 15 & ‘Theos Patyr’ toties.
[AB, 52] In hora Completorii dic Psal[mum] ‘Deus meus respice in me,’ & ‘Deus in adiutorium meum intende,’ & ‘Te Deum laudamus,’ & Orationem Dominicam semel & ‘Theos Patyr’. Et ist[a] oratio quae sequitur bis dum profertur.
Deus qui omnia numero, pondere, mensura[14] / horarum dierum & noctium patens divisio, qui semper stellas solus dinumeras, metire me, tribue constantiam efficacem, ut in huius artis N. vera cognitione te diligam, & munus tuae pietatis cognoscam, qui vivis & regnas, &c.
[AN, 144] Deus qui omnia numero, pondere, mensura[15] horarum dierum & noctium patens divisio, qui semper stella solu dinumeras, metire me, tribue constantiam efficacem, ut in huius artis, N. vera, cognitione te diligam, & munus tuae pietatis cognoscam, qui vivis & regnas, &c.
[Special, the four-day ritual variant] Per quattuor dies consecratur figura memoriae per orationes: O Pater creaturarum omnium Solis & Lunae, [&c.].
[AB, 56] …[16] tunc ultima die debet se balneare & mundis vestibus se induere, mundis lectisterniis uti in loco secretum suffumiget thure & venias in nocte, hora debita, cum incenso lumine, ut nemo te videat, & ante lectum genibus flexis [ad crucifixum] dic summa cum devotione hanc orationem,[17]Summe Pater piissime, novies vel septies, postea respicias figuram cum reverentia circa caput, & obdormias in lecto indutus lin[t]eis vestibus mundis, & non dubites quicquid petieris obtinebis; & est per multos probatum quibus concessa sunt secreta coelestia regni, amen.
[insert the AGLA figure]
[Opus Operum, C; AB, 57] Sequitur oratio, quam dicere debes, ut supra stat.
Summe Deus, Pater piissime,[18] [Christe Ihesu dulcissime],[19] sanctorum sanctificator sanctissime, trinus & unus, altissime rex regum, fortissime[20] Deus, omnipotens gloriosissime & dispensator prudentissime, moderator rector omnium creaturarum, visibilium & invisibilium, Deus potenissime, cuius terribilis & ineffabilis maiestas metuenda cuius omnipotentia cœlum & terra mare, infernus & omnia quæ continet, quam mundi machina admirantur & venerantur, tremunt & obediunt.
[Opus Operum, C; AB, 58] Deus Sabaoth, invisibilis, Deus fortissimus insuperabilis, Deus magnus & immensus, quem capit nullus sensus, super omnia amabilis, instructor [venerabilis et enarrabilis vel] admirabilis, eruditor invincibilis magistrorum, ex tunc doctor doctorum sapientissime, simplicium instructor mitissime amator humilium benignissime Deus scientiarum & Deus sapientiarum, in quo sunt omnes thesauri sapientiæ & bonæ scientiæ, qui solus absque labore & sine mora sapientiam & omnem scientiam quemuis hominem docere scis & potes, si vis, qui es præsentium, præteritorum, & futurorum peruigil inspector & omnium cordium assiduus perscrutator, per quem sumus viuimus & moriemur: qui sedes super cherubin, intueris solus abyssos disponis, discernis, regis & dirigis vniuersa.
[Opus Operum, C; AB, 59] Confiteor hodie coram sancta & tremenda nimis ineffabiliter gloriosa maiestate & coram omnium coelestium virtutum & potestatum consortio gloriosam maiestatem laudans, ac benedicens te Deum & Dominum meum & invocans nomen tuum magnum, & mirabile super me, & quod est super omne nomen: deprecor itaque te altissime Domine omnipotens, adorante, colende, tremende Deus magne adonay & omnium beatitudinum, dignitatum latitudinum mirabilis dispensator omnium bonorum optimorum cuiusque vis, largissimus erogator, vt clementer abundanter & permanenter digneris super me hodie multiplex donum Spiritus sancti gratiæ infundere.
[Opus Operum, C; AB, 60] Et nunc te clementissime Domine, qui Adam primum hominem ad imaginem & similitudinem[21] tuam creare dignatus es, immittere dignare & confortare templum corporis mei & velis in toto corde meo hospitari descendens a splendidissimo templo caelorum lucidissimo gratie & ineffabili maiestatis omnipotentiae [tuae], secundum quod mirabiliter in sanctis fidelibus tuis operatus es, sic mitte[22] mihi . . . hodie, altissime[23] & benignissime rex aeterne, glorie Deus[24] admirabilis & sanctissime de[25] sede gloriosae maiestatis dominationis tuae,
[Opus Operum, C][26] multiplicem benedictus septiformis gratiae tuae Spiritum sapientie & intellectus, Spiritum fortitudinis & consilii, spiritum scientiae & pietatis, spiritum timoris & amoris tui, ad cognoscendum, [diligendam et licentissime faciendam semper in omnibus][27] tuam incomprehensibilem voluntatem, & ad proficienda[28] & intelligenda, [veneranda et] miranda[29] valde sancta mysteria tua & occulta sapientiae tuae, quae manifestare te decent, & quae latent & expediant[30] tuis scire, sed ut valeam mihi investigare & comprehendi profundam benignitatem, ineffabilem dulcedinem misericordiae tuae immensae pietatis & divinitatis tuae.[31]
[AB, L2.1] Et nunc tu, ipse clementissime Domine, qui olim in faciem primi hominis inspirasti ‘spiritum vitæ’[32] digneris hodie in corde meo clemanter & permanenter infundere unum & verum & subtilem & perseverantem, valentem,[33] rectam & perfectam, in omnibus intellectum, memoriam[34] indeficientem, vivacem, & tenacem, efficacem facundiam, sancti spiritus gratiam mellitam, ignitam, & expeditam & perfluentem,[35] ut de multiplicatione benedictionum tuarum & largiflua permanenter dotatus,[36] omnia contemnenda despiciam; & te, solum Deus omnium, qui es verum summum & salutiferum & inaestimabile[37] omne bonum, super omnia ardenter glorificem, laudem adorem, benedicam & exaltem te regem regum & dominum dominantium in omni tempore & semper laus tuae magnificentiae, tuae misericordiae & omnipotentiae sit in ore meo, & anima mea flammescart iugiter & in aeternum coram te: qui es omnipotens Deus, omnium rex, pax summa, & sapientia vera, dulcedo insatiabilis, suavitas inaestimabilis, ineffabile gaudium omnium bonorum, desiderium beatorum, vita, societas & finis gloriosus; qui fuit ab aeterno & est & semper erit virtus invincibilis, solus impassibilis, splendor inextinguibilis[38] benedictio & claritas, honor laus, & venerabilis gloria ante & ultra omnia secula seculorum tempora, Amen.
Oratio sequens habet vim repellendi omnem libidinem voluptatis.
[AN, Version B, NS 138] O Domine sanctae pater omnipotens aeterne Deus inæstimabilis misericordiæ & pietatis immensæ. Iesu Christe pijssime conditor, reparator & gubernator generis humani. Spiritus sancte paracletus fidelium omnium amator, qui tribus digitis apprehendisti molem terræ, & libras in pondere montes & colles in statera, & qui facis inscrutabilia & magna mirabilis solus: cum nil sit quod possit resistere tuæ voluntati, cuius viæ inuestigabiles, defende animam meam & libera cor meum de prauis huius mundi cogitationibus: incensus libidines & omnes fornicationes in me potenter extingue & reprime, vt actibus tuis intentiùs delectetur, & augeatur in me virtus Spiritus sancti per salutem & remuneratione, fidelium in salutem animæ meæ & corporis mei ac cordis mei.
[AN, Version B, NS 146] Summe[39] piissime Deus, conditor ac redemptor & reparator generis humani, ego servus tuus, & filius ancillae tuae, opus manuum tuarum Misericordissime Deus & redemptor ante conspectum tuæ maiestatis immensæ gemebundus assisto clamans, deprecans, postulans instanter toto cordis affectu, vt me miserum peccatorem de tua magna misericordia confidentem recipias, me scientijs ac scripturis eloquentem audiuerint verba mea in corde suo melliflua sentiant, qui viderint & auduyerint sapientes, mansueti, superbi, humiles, cunctantes & tanta humilitate audiant, intelligant, & mea verba benè sentiant melliflue, deifica, pacifica tuorum beneficiorum exhibitorum considerata qui viuis & regnas nunc & in æternum. Amen.
[Special addendum] Nota. Si aliquid tibi ignotum scire volueris & maximè de scientijs lege istam orationem: confiteor tibi hodie cœli & terræ, trina vice, & semper in fine debes exprimere id pro quo postulas exaudiri. Postea de sero quando volueris ire dormitum dicas flexis genibus orationem Theos per totum, deinde psalmum: Qui habitat cum versiculo: Emitte Spiritum tuum: Et vade dormitum, & cape figuram ad hoc deputatam, & pone sub aure dextra, & hora secunda noctis vel tertia videbis ea quæ postulasti, & scias sine dubio, quia experieris, & scribe ad manum dextram Alpha & Omega cum signo crucis, & pone eandem manum sub aure dextra, & eadem die ieiunabis in cibis quadragesimlibus semel comedendo.
[1] Corrected from intelligendi.
[2] Psalm 123:8, Vulgate.
[3] Psalm 90, Vulgate.
[4] Psalm 91 (NRSV).
[5] The Latin text presents the alchemical symbol of water, a downward pointing triangle, here instead of the Latin word for water, aqua.
[6] O Spiritus septiformis gratiae, etc. ……
[7] AB reads: lubriter.
[8] AB reads: invenirii.
[9] ARQCASR adds the ritual formula beginning with the Helyscemaht prayer. It is not immediately clear the extent of this ritual formula. The Ars Brevis does not include the Helyscemaht prayer but instead presents the Phos Megalos prayer, the Phos Megalos figure, and its Latin prayer Lux mundi (AB, 42-43).
[10] ARQCASR omits the part in which the figure of memory is to be consecrated by seven masses. The AB implies that the figure of memory is identified with the Phos Megalos figure based on the figure’s placement next to these instructions, although the true identity of the figure of memory is disputed. See my blog entry entitled, “Ars Brevis: The Contested Identities of the Figures for Magical Experiments.”
[11] AB reads: continetur.
[12] ARQCASR adds: septem vicibus.
[13] ARQCASR omits etiam and replaces cum sua litania with in hora prima diei.
[14] ARQCASR omits fecisti de cuius numero and momentorum ……
[15] In the Ars Notoria, the Deus qui omnia numero prayer is assigned to the first figure of arithmetic (see AN 144 and NS 74). Immediately following the word mensura, the ARQCASR omits “fecisti, de cuius numero, pondere et mensura omne caput hominis desiderans elevabitur, in cuius ordine omnium momentorum,” then the prayer is reworked. Next, the Ars Notoria reads, “sive dierum patens et aperta dimensio, qui etiam solus stellarum nomina numeras et nominas menti meae.” The ARQCASR does a slight rewriting of the final part, changing constanter to constantiam and replacing agnoscam to cognoscam. ARQCASR also adds “N. vera” and “qui vivis regnas, &c.”
[16] The ellipsis marks where the ARQCASR omits the opening of section AB 56 which reads, “Postquam iam consecrata est in missis dictis,” a reference to the Catholic votive masses.
[17] AB 56 is a pivotal passage in the study of the Ars Brevis. This particular passage appears to follow the L2 version, although omits reference to the performance of the votive masses and adds at the end, “coelestia regni”. For more details, see Castle, Ars Notoria: The Notory Art of Solomon, 712 and also the blog entry entitled, “New Latin Edition of the Ars Brevis, a Derivative of the Ars Notoria”.
[18] Summe Deus Pater piissime, the preamble of Opus Operum, C.
[19] ARQCASR omits Christe Ihesu dulcissime.
[20] ARQCASR adds: trinus & unus, altissime rex regum, and replaces sanctissime for fortissime and replaces piissime for prudentissime.
[21] ARQCASR adds: & similitudinem, thereby including the divine vision of God.
[22] AB reads: operatus sit. Immitte.
[23] AB reads: clementissime.
[24] AB reads: de.
[25] ARQCASR adds: de.
[26] The AB has omitted a portion of the original Summe Deus Pater piissime prayer from the Opus Operum, C, from “multiplicem benedictus . . . secula seculorum tempora, amen.” Instead the AB reads: “(intelligentiam), ut te prestante qui mirabilia magna facis solus nobis in ipsa arte sciens et subtilis, interpres . . . efficiar, ut per eam fecunditate, et memorie, et subtilitate, recepta, per merita sanctorum et intercessionem caelestium virtutum, honorem te in scientia mea.” The word intelligentiam is read as an operator’s inserted desire for intelligence from God.
[27] ARQCASR omits: diligendam et licentissime faciendam semper in omnibus.
[28] Opus Operum reads: perscrutanda.
[29] Opus Operum reads: veneranda et admiranda.
[30] Opus Operum reads: expediunt.
[31] ARQCASR made slight adjustments to the final clause here.
[32] This is a misquote of the original Latin spiraculum vitae “little breath of life” from Genesis 2:7 (Vulgate).
[33] AB reads: velocem.
[34] AN reads: intellectum.
[35] AN reads: superfluentem.
[36] AN reads: ut de multiduine benedictionum tuarum et de largissima largitate multorum donorum tuorum et gratiarum tuarum copiose dicatus.
[37] AN reads summum et ineffabile.
[38] AN reads: inaestimabilis.
[39] AN reads: Ecce.